Çıkar Çatışması Haberi
Çıkar Çatışması Haberi, Cumhuriyet, 15.12.2009,
Cumhuriyet, 15.12.2009, Orhan BURSALI, obursali@cumhuriyet.com.tr
Geçen hafta yazamadık; halk sağlığı açısından önemli bir toplantıya sahne oldu İstanbul. Dünya Sağlık Örgütü'nün Küresel Tütün Salgını Raporu açıklandı. Bu niteleme yeni ve doğrudur: Tütün Salgını!
Rapora göre, Türkiye'de 18 yaş üstündekilerde sigara kullanma oranı yüzde 33,4: 13-15 yaşlarındakilerin yüzde 6,9'u sigara, yüzde 8,4'ü ise tütün ürünleri kullanıyor. Kızlar, neredeyse erkeklere yakın oranda!
18 yaş üstündekilerde sigara kullanma oranı yüzde 33,4. Bu yaş grubundaki erkeklerin yüzde 50,6'sı, kadınların ise yüzde 16,6’sı sigara kullanıyor.
Rapor her yıl 179 ülkenin tütün salgını durumunu, kanıta dayalı verilerle yeniliyor!
Açıklamanın bu yıl İstanbul'da yapılmasının nedeni, “Yüzde 100 Dumansız Hava Sahası” oluşturulması ve kapalı ortamlarda sigara yasağının başarıyla uygulanması! Türkiye, 2008 yılında geniş ölçekli ulusal tütün kontrolü uygulayan İngiltere, İrlanda, Uruguay, Meksika, Bermuda ve Yeni Zelanda'' ile birlikte incelendi!
Raporda pasif içiciliğin, dünyada yılda yaklaşık 600 bin zamansız ölüme, çok sayıda insanın sakatlayıcı ve iz bırakan hastalıklara yakalanmasına ve 10 milyarlarca dolarlık ekonomik kayba yol açtığı vurgulanıyor.
Yine, kapsamlı tütün kontrolü veya dumansız ortamlar yasalarıyla dünyada korunan nüfusun oranı 2007'de 3,1'den 2008'de 5,4’e yükseldi.
Sağlık Bakanı Recep Akdağ’a göre, halkın yüzde 95’i dumansız hava sahası uygulamasına destek veriyor ve ülkemizde sigara satışları yüzde 9 azaldı.
***
Gelelim başlıktaki duruma: Gazetemizde geçen hafta birinci sayfadan gösterilen habere göre, bar-kahvehane vb. gibi yerlerden binlercesi kapanmış! Nedeni, uygulanan sigara yasağı imiş. Habere inanmadım, kaynağına baktım, barcılar kahveciler.. Şıracılar ve bozacılar örneği! Haberin özünde, bana göre şu var:
Vay, ne yapacak şimdi bu esnaf? Aç kalacak, susuz kalacak, çotuğu çocuğu perişan oldur en iyisi bırakalım, kapalı mekânlarda sigara yasağını kaldıralım; milleti zehirlemeye devam etsinler!
Haber aslında, sigara yasağının mantığı/halk sağlığının korunması ile kahveciler-barcılar arasında ciddi bir çıkar çatışması”na dayanıyor! Barolar kahveciler, basını, çıkarlarına alet etmeyi de başarıyor!
Bar-lokanta-kahvehane üçgeninden başka sürü sepet uyduruk haber uçuruluyor basına: Yok, 5 bin lira cezayı göze alıp sigara içirtiyorlarmış, bu da sigara yasağının anlamsızlığını gösteriyormuş... Anadolu'da pek çok yerde sigara yasağını dinleyen yokmuş; yasak delik deşik olmuş ve fiilen ortadan kalkmış... Sigarakolikler, daha doğrusu kendi keyfi için herkesi yakmayı kafaya koymuş bireysel çıkarcılar da kaleme sarılıyor: Bak gördün mü, işte uygulanamaz bir yasa çıkarırsan, sonu böyle olur. Bu iş bitmiştir...
İnsan utanır bunu yazıp çizerken!
İstanbul'da gittiğim her yerde kapalı mekânlarda sigara içilmiyordu (sigara ayyaşhaneleri beni ilgilendirmiyor, oralardan yükselecek öldük bittik lafları da). Ve uygarca herkes buna uyuyordu, sorduğum mekân sahipleri de bu pislikten kurtuldukları için memnundu! Sigara içmesi gelenler de uygarca uygun yerlere çıkıp içiyordu! Aslında onların da pek çoğu, böylece sigarayı daha az içmekten de hoşnuttu!
***
İki haberle noktalayalım: Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü ve Mayo Klinik ortak araştırma yapmış: Çocukluğunda sigara dumanına maruz kalmak, erişkin yaşta akciğer kanseri riskini arttırıyor! Araştırma, Amerikan Kanser Araştırma Derneği Dergisi’nin aralık sayısında yayımlandı. Devamla: Araştırmaya katılan kişilerin DNA'ları incelenmiş, MBL2 gen aktivitesi olanlarda bu riskin arttığı görülmüş...
Son bir haber; Malatya'nın Arguvan ilçesine bağlı Kömürlük köyünde ortak bir kararla sigarayı bırakan köylüler, tasarruf ettikleri sigara parasıyla 8 derslikli modern ilköğretim okulu yaptırdı. Kömürlük köyü Muhtarı Haşim Güller, köyde yaşayan sigara tiryakilerinin 2007yılında sigara bırakma karan aldıklarını söyledi.
Sigarayı yücelten haberlere önem vermek, etik bir tavır değil...