Sivil Toplum un Gözü Sigara Satış Noktalarının Üzerinde!

Sivil Toplum’un Gözü Sigara Satış Noktalarının Üzerinde!

Sigaraların Satışına ve Sunumuna Yönelik Yeni Yönetmelik 7 Temmuz’da Yürürlüğe Giriyor. Sigara Satış Noktalarının Yönetmeliklere Uyup Uymadıkları Sivil Toplum Yetkilileri Tarafından Yakından İzlenecek.

 

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK), 7 Temmuz 2011’de yürürlüğe girecek “Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”ğe dikkat çekti.

 

SSUK yetkilileri, 2 gün sonra uygulanmaya başlayacak yönetmelikteki  “Tütün ürünleri işyerinin dışından görünmeyecek şekilde, ayrı bir bölümde bulundurulacak.” ibaresine rağmen hiç bir işletmenin henüz sigaralarını raftan indirmek üzere bir hazırlık  yapmamış olmasının dikkat çekici olduğunu belirtti. Sigaraların raflardan inip inmediğinin yakın takibini yapacaklarını belirten SSUK yetkilileri, ‘Gözümüz satış noktalarının üzerinde olacak’ mesajını verdi.

 

Kamuoyunda çok tartışılan ve alkol ile ilgili bazı maddeleri Danıştay tarafından durdurulan “TÜTÜN MAMULLERİ VE ALKOLLÜ İÇKİLERİN SATIŞINA VE SUNUMUNA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK”  tütün ürünlerine ait maddeleri  7 Temmuz 2011 tarihinden itibaren geçerli oluyor.

 

Bu yönetmeliğe göre :

·         Tütün ürünleri işyerinin dışından görünmeyecek şekilde, ayrı bir bölümde bulundurulacak.

·         Satış ünitesinin dışarından görünmesinin engellenemediği durumlarda, bu ünitenin içi görünmeyecek şekilde olması şart.

·         Satış ünitesi giremeyen, dar alanlı satış yerlerinde ise tütün ürünlerinin görünür yüzü şeffaf olmayan dolaplarda bulundurulması şart.

·         Onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin ulaşamaması için tedbir alınmış olması şart.

·         Ürünlerin, çalışanların gözetimi ve denetimi altında bulunması şart.

 

·         Satış üniteleri üzerinde herhangi yazılı, görsel, işitsel unsur olmayacak, reklam içerikli ibare ve işaretler bulunmayacak, birden fazla renk kombinasyonu kullanılmayacak.

·         Birden fazla satış ünitesi olması durumunda, tüm ünitelerin aynı renkte olması şart.

·         İş yerinin içinde, dışında, vitrininde, tabelalarında da tütün ürünü markalarını çağrıştıran sözcükler, şekiller, resimler, renk kombinasyonları, harfler ve alametlerin kullanımı yasak.

·         Dışarıdan görünmeyen satış ünitelerinde, ürünler resimli sağlık uyarılarının görünmesi engellenmeyecek şekilde, dik olarak sergilenmek zorunda.

·         Sigara kartonlarının satış ünitelerinde bulundurulması yasak.

·         İşyerlerinde birden fazla alanda sigaraların satışa sunulması yasak.

·         Tütün ürünlerine ait fiyat bildirimlerinin, her bir ürünün bulunduğu rafın altına gelecek şekilde, beyaz zemin üzerine en fazla yirmi punto büyüklüğünde siyah renkli harf ve rakamlarla markanın ve güncel fiyatın yazılması şeklinde olması gerekiyor.

 

7 Ocak 2011 günü Resmi Gazete yayınlandığı gün yürürlüğe giren Satış ve Sunum Yönetmeliği’nin Geçici 3. Maddesine göre, eğer işyerleri Yönetmelik hükümlerine aykırılık içeriyor ise, bu aykırılıkların Yönetmelik’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde, yani en geç 7 Temmuz 2011 tarihinde, Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi gerekiyordu.

 

Geçen bu 6 aylık süre zarfında, tütün ürünlerinin perakende satışının yapıldığı işyerlerinde ürünlerin satış ve sunumuna ilişkin hummalı bir çalışma olduğu gözlemlendi. Ancak bu çalışma, aykırılıkların giderilmesi için olmadı, aksine sigara şirketlerinin işyerlerine yeni gösterişli ve daha büyük satış üniteleri yerleştirmesi ve işyeri sahiplerine yönelik hummalı  reklam çalışması sonucu aykırılıklar yaygın ve sistemik hale geldi. Sadece veya ağırlıklı olarak tütün ürünü satışı yapan gösterişli dükkânlar havaalanları, AVMler gibi büyük kentlerin önemli noktalarında belirmeye başladı.

 

Ancak, aykırılıkların son derece yaygın ve sistemik hale gelmiş olması Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi’ni (SSUK) harekete geçirdi. Başta Türk Toraks Derneği üyeleri gibi akciğer sağlığı alanında çalışan hekimler olmak üzere, SSUK’a bağlı çeşitli STK’lar tüm illerde gözlem ekipleri oluşturdular ve kendi çevrelerindeki ihlalleri raporlamak için örgütlendiler. Hazırlanan bu gözlem raporlarında saptanan ihlaller değerlendirmesi için TAPDK’ya iletilecek ve ayrıca SSUK sitesinde ifşa edilecek, devam etmesi halinde işletmeler hakkında hukuki başvuruda bulunulacak.

 

Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof Dr Nazmi Bilir, “Gençlerin sigaraya başlaması için çok önemli bir etken olan sigara satış noktalarının yönetmeliğe uygun hale getirilmesi  için elimizden geleni yapacağız.” dedi. SSUK Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı ise  “Seçilen bir çok ildeki temsilcilerimizle sistematik bir çalışmaya başladık. Sonuçlardan hem basını hem de uluslararası bilim dünyasını haberdar edeceğiz“ sözlerini dile getirdi.